Het Pad van de Jaguar vanuit de Peruaans Sjamanistische Visie gaat over het kijken in onze schaduwdelen. Vaak lastig, want daar komen we meestal de dingen tegen waar we van weglopen. Ons gedragen als slachtoffer, helper of dader zit daar ook. De dramadriehoek  helpt je op weg om verantwoordelijkheid te nemen. En de controle weer in eigen hand te nemen.

Transactionele analyse

De dramadriehoek is een concept van Steven Karpmann en komt uit de transactionele analyse. Transactionele analyse (kortweg TA) is een persoonlijkheidstheorie en een systematische psychotherapie dat leidt tot persoonlijke groei.

Als persoonlijkheidstheorie geeft de TA ons een beeld hoe we psychologisch in elkaar zitten. Hiertoe gebruikt TA het driedelige model van de egotoestanden.

TA gaat ervan uit dat ieder mens drie egotoestanden in zich heeft, namelijk een ouder, een kind en een volwassene. Zo reageren we in bepaalde situaties als kind, soms ook als volwassene en dan weer als ouder.

Herken je dat? Dat je opeens op een manier reageert waarvan je achteraf denkt: “was dit nou nodig…” Als je dan de situatie even van een afstand bekijkt herken je opeens het gedrag van jezelf als bijvoorbeeld het boze kind of als belerende ouder.

Binnen communicatie is het handig om buiten deze driehoek te blijven. Je niet te laten verleiden in een van deze rollen.

Het kunnen herkennen van de verschillende rollen is dan ook zeer handig als je in situaties je doelen wilt bereiken, of in ieder geval dat communiceren wat je wilt communiceren.

Nu is het zo dat situaties ons in de eerste instantie ‘overkomen’. Als we in een emotie schieten, kunnen we vaak niet meer reageren zoals we normaal zouden willen of doen.

Het helpt om je een aantal zaken dagelijks te realiseren.

Bijvoorbeeld door het invoelen en analyseren van vooronderstellingen. Dit zijn niet zozeer waarheden, maar wel mooie uitgangspunten om te testen.

Binnen communicatie is het zinvol uit te gaan van enkele vooronderstellingen.

Vooronderstelling

Het effect van je communicatie is het effect dat je krijgt, ongeacht je bedoeling.

Je kunt nooit weten of je boodschap overkomt zoals je dat wilt. Iemand kan het anders interpreteren, net in een vervelende bui zitten of niet weten binnen welke context je iets zegt.

Dus het effect dat je teweegbrengt, kan anders zijn dan je had verwacht. Maar dat is dan wel jouw verwachting. Door met een open mind waar te nemen wat het effect is van je communicatie kun je mogelijk je communicatie bijsturen.

Inzicht in de slachtofferdriehoek kan een bijdrage leveren aan het nemen van deze verantwoordelijkheid.

De drie posities in de slachtofferdriehoek

In een conflict zijn er drie rollen te herkennen: de overtreder, het slachtoffer en de redder. Deze drie rollen zijn op verschillende wijze met elkaar verbonden.

De overtreder of aanklager

De overtreder heeft er plezier in anderen te pakken op hun zwakke plekken en probeert de de schuld bij anderen neer te leggen.

Hij zadelt de ander met een schuldgevoel op en reageert hij niet in het belang van zichzelf of de ander.

Een overtreder creëert zijn eigen veiligheid. Alle moeilijkheden zijn aan anderen te wijten en niet aan hem. De overtreder communiceert vanuit zijn Ouder of Kind.

Het slachtoffer

De slachtofferrol kan zich op twee manieren uiten. Namelijk doordat het ‘slachtoffer’ zielig doet, waardoor reddersgedrag uitgelokt wordt. Of door irritant gedrag waardoor de overtreder/aanklager zijn rol nog steviger neer kan zetten ‘doe toch normaal!’

In beide gevallen blijven alle twee de personages in hun rol. In beide gevallen communiceert het slachtoffer vanuit zijn Kind.

Een pester blijft pesten als hij ziet dat zijn pestgedrag effect heeft. Wanneer er geen effect meer plaatsvindt bij het slachtoffer, zal de pester zijn interesse kwijtraken.

De redder

De redder is een rol van iemand die meestal ongevraagd zijn hulp aanbiedt. Hij creëert, bewust of onbewust, een mate van afhankelijkheid.

Handelt meestal zonder eerst te vragen waardoor hij de verantwoordelijkheid overneemt van de ander. Hierdoor houdt hij het slachtoffer maar ook de overtreder in hun rollen. De redder communiceert vanuit zijn Ouder.

En nu?

Denk terug aan situaties waarin de communicatie stroef liep. En doe dat ook eens met situaties waarin de communicatie soepel verliep.

Welke rollen diende zich aan. Vanuit welke rol reageerde jij en de ander. Wat zou je hebben gecommuniceerd vanuit een andere rol?

Probeer ze allemaal eens zou ik zeggen. En welke rol denk jij dat het beste zou werken in communicatie?

De laatste vraag is dan, wat heb je nodig om deze rol in de communicatie vast te houden?

Teveel aan je hoofd? Laat je niet verleiden door te anticiperen!

Omdat we tegenwoordig de hele dag gebombardeerd worden met informatie en daar constant ‘iets mee moeten’. Want ook al doen we er niet iets actiefs mee, we nemen de hele dag door beslissingen of we er wel of niet iets mee moeten. Hier worden we mentaal moe van.

Ik denk ook wel dat je dat herkent wanneer je de hele dag door achter je computer of telefoon zit. Je wordt er gewoon moe van. Als je dan ook nog eens een drukke baan/gezin hebt, kan het weleens teveel worden. Zeker op die momenten dat je bij jezelf denkt waarom jij het allemaal moet doen.

Voordat je het weet, zit je in een rol die jou niet behulpzaam is…

Neem 10 minuten voor jezelf!

Ik weet het, er is niets zo lastig als tijd voor jezelf te nemen. Maar geloof me, het helpt je te voorkomen dat je in een rol stapt en jij reageert zoals je dat niet wilt.

Mediteren is een mogelijkheid om snel tot rust te komen. Of in ieder geval je ademhaling lager houden (buikademhaling) en rustiger (4 tellen in en 6 uit) gedurende de dag.